Sanskrit Sloka text in Devanagari, Gujarati, Kannada, Telugu , and English

||om tat sat||

సుందరకాండ.
అథ త్రిచత్వారింశస్సర్గః

తతః స కింకరాన్ హత్వా హనుమాధ్యానమాస్థితః|
వనం భగ్నం మయా చైత్యప్రాసాదో న వినాశితః||1||

స|| తతః కింకరాన్ హత్వా హనుమాన్ ధ్యానం అస్థితః | మయా వనం భగ్నం (కృతా)|చైత్య ప్రాసాదః న వినాశితః||

Then having killed the Kinkaras, Hanuman stood and reflected. 'I have destroyed the grove. The Chaitya palace is not destroyed'.

తస్మాత్ ప్రాసాదమప్యేనం భీమం విధ్వంశయామ్యహమ్|
ఇతి సంచిత్య మనసా హనుమాన్ దర్శయన్ బలమ్||2||
చైత్యప్రాసాదమాప్లుత్య మేరుశృంగ మివోన్నతమ్|
ఆరురోహ కపిశ్రేష్ఠో హనుమాన్ మారుతాత్మజః||3||

స|| తస్మాత్ అహం ఏనం ప్రాసాదం భీమం విధ్వంశయామి | కపిశ్రేష్ఠః మారుతాత్మజః హనుమాన్ మనసా ఇతి సంచిత్య బలం దర్శయన్ మేరుశ్రుంగమివ ఉన్నతం చైత్య ప్రాసాదమాప్లుత్య ఆరురోహ ||

' So I am going to destroy this palace'. The best of Vanaras, the son of wind god having thus thought through in his mind, jumped on top of the Chaitya Palace which was like a Meru mountain peak, to show his strength.

ఆరుహ్య గిరిసంకాశం ప్రాసాదం హరియూథపః|
బభౌ స సుమహాతేజాః ప్రతిసూర్య ఇవోదితః||4||
సంప్రధృష్య చ దుర్ధర్షం చైత్యప్రాసాదముత్తమమ్|
హనుమాన్ ప్రజ్వలన్ లక్ష్మ్యా పారియాత్రోపమా భవేత్||5||

స|| హరి యూథపః గిరిసంకాశం ప్రాసాదం ఆరుహ్య మహాతేజాః సః ప్రతిసూర్య ఇవ ఉదితః||హనుమాన్ దుర్ధర్షం ఉత్తమమ్ ఛైత్యప్రాసాదం సంప్రధృష్య ప్రజ్వలన్ పారియాత్రాపమః అభవత్ ||

The Best of Vanaras climbed the palace of the size of a mountain and looked like another rising Sun. Then Hanuman having surrounded the impregnable fine palatial building glowed like the mountain Pariyatra.

స భూత్వా సు మహాకాయః ప్రభావాన్ మారుతాత్మజః|
ధృష్టమాస్ఫోటయామాస లంకాం శబ్దేన పూరయన్||6||
తస్యాస్ఫోటిత శబ్దేన మహతా శ్రోతఘాతినా|
పేతుర్విహంగమాస్తత్ర చైత్యపాలాశ్చ మోహితాః||7||

స|| సః మారుతాత్మజః ప్రభావాత్ సుమహాకాయః భూత్వా శబ్దేన లంకాం పూరయన్ అస్ఫోటయామాస||తస్య శ్రోత్రఘాతినా మహతా అస్ఫోటిత శబ్దేణ తత్ర విహంగమాః చైత్యపాలాశ్చ మోహితాః||

The son of wind god assuming the form of a large body by his prowess, started patting himself making roaring noise heard all over Lanka. By this unbearable sound of roar, the birds and the guards of the Chaitya palace lost consciousness.

అస్త్ర విజ్జయతాం రామో లక్ష్మణశ్చ మహాబలః|
రాజా జయతి సుగ్రీవో రాఘవేణాధిపాలితః||8||
దాసోsహం కోసలేంద్రస్య రామస్య క్లిష్టకర్మణః|
హనుమాన్ శత్రుసైన్యానాం నిహంతా మారుతాత్మజః||9||
న రావణసహస్రం మే యుద్ధే ప్రతిబలం భవేత్|
శిలాభిస్తు ప్రహరతః పాదపైశ్చ సహస్రశః||10||
అర్థయిత్వా పురీం లంకాం అభివాద్య చ మైథిలీమ్|
సమృద్ధార్థో గమిష్యామి మిషతాం సర్వ రక్షసామ్||11||

స|| అస్త్రవిత్ రామః జయతాం | మహాబలః లక్ష్మణః చ | రాఘవేణ అభిపాలితః సుగ్రీవః జయతి||శత్రుసైన్యానాం నిహంతా మారుతాత్మజః హనుమాన్ అహం అక్లిష్టకర్మణః కోసలేంద్రస్య రామస్య దాసః||సహస్రశః శిలాభిః పాదపైశ్చ ప్రహరతః మే యుద్ధే రావణసహస్రం ప్రతిబలం తు న భవేత్|| సర్వరక్షసాం మిషతాం లంకం పురీం అర్దయిత్వా మైథిలీమ్ అభివాద్య చ సమృద్ధార్ధః గమిష్యామి||

' Rama knowledgeable about all weapons will be victorious. So will be Lakshmana. Sugriva ruled by Rama too will be victorious. I am Hanuman killer of the enemy armies, a servant of Rama , the king of Kosala, who can accomplish most difficult tasks. Hurling rocks and trees in thousand ways in a battle even thousand Ravana's cannot match my might. While all the Rakshasas keep looking , having destroyed Lanka, offering obeisance to Maithili, I will return having accomplished my task'.

ఏవముక్తా విమానస్థః చైత్యస్థాన్ హరియూథపః|
ననాద భీమనిర్హ్రాదో రక్షసాం జనయన్ భయమ్||12||

స|| హరియూథపః విమానస్థః చైత్యస్థాన్ ఏవం ఉక్త్వా భీమ నిర్హ్రాదః రాక్షసానాం భయం జనయన్ ననాద||

Hanuman ,the best of Vanaras having said this roared, standing on top of the palace making terrifying sound, generating fear in the Rakshasas.

తేన శబ్దేన మహతా చైత్యపాలాః శతం యుయుః|
గృహీత్వా వివిధాన్ అస్త్రాన్ ప్రాసాన్ఖడ్గాన్పరశ్వథాన్||13||
విసృజంతో మహాకాయా మారుతిం పర్యవారయన్|

స|| తేన శబ్దేన శతం చైత్యపాలాః వివిధాన్ అస్త్రాణ్ ప్రాసాన్ ఖడ్గాన్ పరశ్వథాన్ గృహీత్వా యుయుః మహాకాయాః విశృజంతః మారుతిం పర్యవారయన్||

Hearing that sound hundred guards of the Chaitya palace carrying different weapons like darts, swords, axes surrounded Maruti hurling the same at him.

తే గదాభిర్విచిత్రాభిః పరిఘైః కాంచనాంగదైః||14||
అజఘ్నుర్వానరశ్రేష్ఠం బాణైశ్చాదిత్యసన్నిభైః|
ఆవర్త ఇవ గంగాయాః తోయస్య విపులో మహాన్||15||
పరిక్షిప్య హరిశ్రేష్ఠం స బభౌ రక్షసాం గణః|

స|| తే విచిత్రాభిః గదాభిః కాంచనాంగదైః పరిఘైః ఆదిత్య సన్నిభైః బాణఈశ్చ వానరశ్రేష్ఠం అజఘ్నుః||సః రక్షసాం గణః హరిశ్రేష్ఠం పరిక్షిప్య గంగాయాః తోయస్య మహాన్ విపులః ఆవర్త ఇవ బభౌ||

Holding wonderful maces decorated with gold, crowbars and arrows which are sharp like Sun's rays, they hit Hanuman. The hordes of Rakshasas having surrounded Hanuman looked like big whirlpool of river Ganges.

తతో వాతాత్మజః క్రుద్ధో భీమం రూపం సమాస్థితః||16||
ప్రాసాదస్య మహన్తస్య స్తంభం హేమపరిష్కృతమ్|
ఉత్పాటయిత్వా వేగేన హనుమాన్ పవనాత్మజః||17||
తతః తం భ్రామయామాస శతధారం మహాబలః|

స|| తతః వాతాత్మజః కృద్ధః భీమం రూపం సమాస్థితః మహాన్ పవనాత్మజః మహాబలః హనుమాన్ తస్య ప్రాసాదస్య హేమపరిష్కృతం స్తంభం ఉత్పాటయిత్వా తతః శతధారం తం వేగేన భ్రామయామాస||

Then the mighty Hanuman, the angry son of wind god, assuming fearsome form uprooted a hundred edged pillar of the palace and whirled it around with great speed.

తత్ర చాగ్నిస్సమభవత్ ప్రాసాదశ్చాప్యదహ్యత||18||
దహ్యమానం తతో దృష్ట్వా ప్రాసాదం హరియూథపః|
స రాక్షసశతం హత్వా వజ్రేణేంద్ర ఇవాసురాన్||19||
అంతరిక్షే స్థితః శ్రీమాన్ ఇదం వచనమబ్రవీత్|

స|| తతః అగ్నిః చ సమభవత్ ప్రాసాదశ్చ అపి అధహ్యత | తతః హరియుధపః దృష్ట్వా ఇంద్రః వజ్రేణ అసురాన్ ఇవ రాక్షస శతం హత్వా శ్రీమాన్ అంతరిక్షే స్థితః ఇదం వచనం అబ్రవీత్||

Then fire got generated and the palace was burnt. Then the best of Vanaras killing hundred Rakshasas, looked like the Indra killing Asuras with his thunderbolt. He said these words standing in the air.

మాదృశానాం సహస్రాణి విసృష్టాని మహాత్మనామ్||20||
బలినాం వానరేంద్రాణాం సుగ్రీవవశవర్తినామ్|
అటంతి వసుధాం కృత్స్నాం వయమన్యే చ వానరాః||21||

స||మహాత్మనాం బలినాం సుగ్రీవవశవర్తినాం మాదృశానాం వానరేంద్రాణాం సహస్రాణి విశ్రుష్టాని వయం అన్యే కృత్స్నాం వసుధామ్ అటంతి||

' Huge and mighty Vanaras like me, loyal to Sugriva, are dispatched in thousands. We and others are wandering around the earth ( in search of Sita)'.

దశనాగబలాః కేచిత్ కేచిత్ దశగుణోత్తరాః|
కేచిన్నాగసహస్రస్య బభూవుః తుల్యవిక్రమాః||22||
సంతి చౌఘబలాః కేచిత్ కేచిద్వాయుబలోపమాః|
అప్రమేయ బలాశ్చాన్యే తత్రాసన్ హరియూధపాః||23||

స|| కేచిత్ దశనాగబలాః కేచిత్ దశగుణోత్తరాః కేచిత్ నాగసహస్రస్య తుల్యవిక్రమాః బభూవుః||కేచిత్ ఓఘబలాః సన్తి కేచిత్ వాయుబలోపమాః తత్ర అన్యే హరియూథపాః అప్రమేయ బలాశ్చ ఆసన్ ||

'Some have strength of ten elephants, some have ten times more strength, some others have thousand elephants strength. Some have force of a flood, some have the strength of wind, and still others have immeasurable strength'.

ఈదృగ్విధైస్తు హరిభిర్వృతో దంతానఖాయుధైః|
శతైః శతసహస్రైశ్చ కోటీభిరయుతైరపి||24||
ఆగమిష్యతి సుగ్రీవః సర్వేషాం వో నిషూదనః|

స||ఈదృగ్విధైః దన్త అపితు నఖాయుధైః శతైః అయుతైః శతసహస్రైః కోటిభిః హరిభిః వృతః సుగ్రీవః సర్వేషాం నిషూదనః ఆగమిష్యతి ||

'Surrounded with such warriors in their hundreds thousands and tens of thousands, who use their teeth and nails as weapons, Sugriva the killer of all of you is coming'.

నేయమస్తి పురీ లంకా న యూయం న చ రావణః|
యస్మాదిక్ష్వాకు నాథేన బద్ధం వైరం మహాత్మనా||25||

స|| యస్మాత్ మహాత్మనా ఇక్ష్వాకునాథేన వైరం బద్ధం ఇయం లంకాపురీ నాస్తి |యూయం న| రావణః చ న||

'Because of having been bound with enmity of the lord of Ikshavakus, this city of Lanka will be no more. You will be no more. Ravana too will be no more'.

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే త్రిచత్వారింశస్సర్గః ||

Thus ends Sarga forty three of Sundarakanda in Ramayana the very first poem composed in Sanskrit by the first poet sage Valmiki.

||om tat sat||